architektura troski

Iwona Kalenik

Tag: Włochy

  • Cisza zaułków

    Cisza zaułków

    Starzy ludzie mają w sobie specyficzny spokój wynikający z życiowych doświadczeń. Niczego nie muszą udowadniać, niczego nie muszą bronić. Ich ciała i umysły niosą historie, o których młodzi mogą czasem tylko pomarzyć. Ich niespieszność wynika nie tylko z fizycznego niedomagania, często po prostu nigdzie im się nie spieszy. Przypomina mi się obraz panów, których mijam regularnie w okolicy mojego domu. Jest ich trzech. Umawiają się codziennie na przechadzkę, podczas której rozprawiają o jakichś bardzo skomplikowanych naukowych sprawach. Idą powoli, choć żywo gestykulując. Czasem zaśmieją się, czasem pokłócą. Ubrani lekko odświętnie roztaczają wokół siebie zapach wody kolońskiej. Bardzo lubię ich mijać i patrzeć na to ich „już nic nie muszę…”

    Na czym polega fenomen starych miast? Dlaczego wybieramy je jako cel podróży? Czego w nich poszukujemy? Przecież nie chodzi chyba tylko o to, że są stare. Coś więcej musi z tego wynikać.

    W zaułkach starych miast lub historycznych centrów unosi się specyficzny zapach. Najbardziej lubię go tuż po majowym, popołudniowych deszczu. To mieszanka aromatów nagrzanego słońcem kamienia, przesiąkniętych deszczem murów i kwiatowych pyłków z kwitnących drzew. Często z otwartych okien dociera zapach przygotowywanego posiłku.

    W ciszy zaułków można naprawdę poczuć, doświadczyć miasta, jego materii, cielesności. Wszystko jest blisko, na wyciągnięcie ręki. Subtelne załamania murów, krzywizny fasad, nierówności łatanej posadzki. Nisze, zagłębienia, murki i schodki zachęcające do odpoczynku i kontemplacji, ułatwiające percepcję z różnych stron i poziomów. Mimo obecności innych ludzi, panuje tam spokój. Szum rozmów, odgłosy z otwartych kawiarenek nie przeszkadzają w skupieniu i przyglądaniu się. To miasta, które pozwalają sobie na bliskość. Nie wstydzą się swoich niedoskonałości. W pełnym świetle ukazując blizny i zranienia.

    Narastające latami struktury przenikają się i dopełniają, co rusz budując interesujące kompozycje i widoki. Nic nie jest takie samo, choć wszystko jest spójne. Inne, ale tożsame.

  • Z bliska

    Z bliska

    Stare miasta nie są wygodne, nie są łatwe. Wymagają uważności i spowolnienia. Często w ich centralnych częściach nie można poruszać się samochodem, a kamienne posadzki nie nadają się na szpilki. Tu nie ma mowy o pośpiechu. Wąskie uliczki wymagają niepisanej umowy między mieszkańcami, opartej na dyskretności. Wszystko jest tak blisko siebie, a jednak pozostaje ukryte, niedostępne. Kontakt z architekturą w takich miastach jest jak patrzenie przez wąskokątny obiektyw (swoją drogą wąskokątne obiektywy nazywa się często portretowymi). Długa ogniskowa pozwala na bardzo dobrą jakość obrazu, ale dość wąski kadr.

    W szerokich przestrzeniach wielkich miast wszystko jest widoczne i nachalnie domaga się uwagi. Nie pamiętam kiedy fotografowałam nowoczesną ulicę. Całkiem niedawno natomiast nie mogłam oderwać oczu od starych, podniszczonych ścian w niewielkim miasteczku, pełnych śladów, zakamarków, delikatnych deformacji. Idąc coraz wolniej delektowałam się tą spokojną, skromną przestrzenią.

    Jutro będę rozmawiać z grupą studentów z Pracowni Projektowania Wnętrz Miejskich w gdańskiej ASP na temat…miłosnego spotkania. Inspiracją do tego seminarium jest tekst wykładu “Dotyk i pieszczota. Subtelne terytoria architektury dialogicznej” (2003) Jacka Dominiczaka, architekta i autora teorii dialogiczności w architekturze, opublikowany w antologii Adama Budaka “Co to jest architektura?” (wersja skrócona wykładu do przeczytania > tutaj)

    Co mają wspólnego stare miasta z erotyką?

    Gdy spojrzysz na stare miasta południowej Italii, zobaczysz, że ich architektura potrafi budować erotykę przestrzeni specyficznym bezwstydem. Te miasta jakże niezwykle porywają nocą, gdy ręką wyczuwasz zaledwie nierówności przeciwstawnych murów, dotyk dwóch różnych ścian, a ich odległość pozwala ci widzieć jedynie fragmenty załamań, oświetlone lampą schody, tarasy, które usiłują zrównać swoje połamane upływem czasu posadzki.  (Jacek Dominiczak)

    / źródło obrazów: Google Street View